Wie ein Gesundheitsunternehmer immer wieder mit gefälschten Deklarationen davonkam

Hoe één zorgondernemer telkens weer kon wegkomen met nepdeclaraties

Seriële zorgfraude

Een zorgverzekeraar is zes jaar geleden al gestopt een wijkverpleegkundige te betalen, nadat er onregelmatigheden zijn vastgesteld. Toch kan zij tot op de dag van vandaag doorgaan met haar praktijken.
Auteurs
Andreas Kouwenhoven
Bram Endedijk
Gepubliceerd op
5 april 2024 om 20:27

Leestijd
15 minuten

Illustratie Hanneke Rozemuller
Na vier weken in het ziekenhuis heeft Daniella maar één wens: terug naar huis. Nu haar blaas is verwijderd vanwege een tumor, wil de moeder uit Dordrecht snel naar haar kinderen. Met hulp van een verpleegster moet het lukken om thuis verder te herstellen, denkt de revalidatiearts.

Daniella kent via via al een verpleegster die haar thuis kan verzorgen. Deze vrouw had haar diensten al maanden geleden aangeboden, toen ze hoorde dat er bij Daniella blaaskanker was geconstateerd.

Omdat haar nieuwe blaas na de operatie droog moet blijven, krijgt ze een katheter mee naar huis. De verpleegster zal haar helpen bij de verzorging. Maar eenmaal thuis is Daniella op zichzelf aangewezen, vertelt ze. „Het enige wat de verpleegster deed, was mijn temperatuur opschrijven en een pleister vervangen. De katheterzak zat steeds overvol en het spoelen van de blaas moest ik zelf doen, met hulp van mijn zoontje.”

Haar blaas was niet goed gespoeld en de katheterzak te weinig geleegd
Binnen een week moet Daniella weer terug naar het ziekenhuis. Haar blaas kan niet genezen, omdat er niet goed is gespoeld en de katheterzak te weinig is geleegd. De situatie is zo ernstig, dat ze bijna opnieuw geopereerd moet worden. De vrouw, die vanwege haar specifieke medische gegevens niet met haar achternaam in NRC wil, zegt: „De artsen schrokken en vroegen me: waarom heeft de verpleegster dit niet beter in de gaten gehouden?”

De zorg van de verpleegster wordt geleverd via een klein zorgbureau uit Dordrecht. In de periode dat Daniella er zorg van ontvangt, zal het bureau meerdere keren wisselen van gedaante. Eerst heet het Diamond Zorg, daarna Ricardina Zorg, een jaar later heet het Confiar Zorg. Maar de eigenaar blijft steeds dezelfde: dat is wijkverpleegkundige en indicatiesteller Maria Furtado.

De afgelopen zeven jaar stelden meerdere verzekeraars vast dat deze zorgondernemer fraude pleegt, zo blijkt uit onderzoek van NRC op basis van gesprekken met betrokkenen, mails en interne documenten. Maar door telkens nieuwe bedrijven op te richten en door te wisselen van zorggebied en verzekeraar, kan Maria Furtado door blijven gaan. Zelfs nu de schade in de tonnen loopt, is de verpleegkundige niet te weren uit de zorg. Furtado is op dit moment nog steeds actief, als aanbieder van zorg voor patiënten met psychische problemen, gehandicapten en zieke ouderen.

Volgens directeur Aad de Groot van verzekeraar DSW staat het verhaal van Furtado symbool voor het gemak waarmee foute zorgaanbieders hun gang kunnen gaan. „Het is op dit moment vrijwel risicoloos om met een zorgbureau te frauderen. Het leidt ertoe dat steeds meer criminelen in de zorg actief worden.”

Jaarlijks wordt er voor tientallen miljoenen gefraudeerd in de zorg. Het leidt er niet alleen toe dat verzekeraars hogere zorgpremies gaan rekenen; clandestiene zorgaanbieders maken ook slachtoffers. In het geval van wijkverpleegkundige Furtado zijn dat kwetsbare patiënten die de ene keer werden verwaarloosd, de andere keer niet de juiste therapie kregen, en in een geval zelfs ten onrechte terminaal werden verklaard.

‘We zijn dicht’
Op de hoek van een straat in de Haagse Schilderswijk rammelt een kleine gedrongen vrouw aan een voordeur. Na lang wachten verschijnt er iemand in de deuropening. „Er is hier geen dagopvang meer”, zegt ze tegen de bezoekster. De gedrongen vrouw kijkt haar vragend aan. „Er. Is. Geen. Dagopvang”, zegt ze, nu hard en kort gearticuleerd. „We zijn dícht. Dat hebben we duidelijk gecommuniceerd.” Met trage pas druipt de vrouw af.

De vrouw rammelde aan de deur van het kantoor van Maria Furtado (47). Tot voor kort kwamen hier ouderen met psychiatrische problemen voor hun dagbesteding. In het kantoor staan alle spullen nog: het grote beeldscherm waarop de ouderen naar films keken, het aquarium met vissen erin, de grote alfabet-poster om letters mee te leren. Maar de locatie is nu dicht, vertelt Furtado aan de telefoon, omdat ze „in gevecht” is met een aantal verzekeraars. „Ze noemen mij een fraudeur”, zegt de verpleegster. „En daar ben ik absoluut niet van gediend. Ik heb altijd eerlijk gewerkt. Zo kent heel Den Haag mij.”

Illustratie Hanneke Rozemuller
Furtado is sinds 2010 verpleegster en werkte daarna in een ziekenhuis en een ggz-instelling. Vanaf 2017 wordt ze actief als zorgondernemer. Dat gebeurt na een belangrijke wetswijziging. Sinds 1 januari 2015 vallen verpleging en verzorging aan huis onder de basisverzekering. De wijkverpleegkundige is aangewezen als ‘poortwachter’ tot deze zorg. De verpleegkundige stelt vast of en hoeveel hulp iemand thuis nodig heeft, de verzekeraar moet die vergoeden.

Met haar diploma op zak wordt Furtado zo’n indicatiesteller, die dus bij mensen langs gaat om hun hulpbehoevendheid te beoordelen. Maar tegelijkertijd biedt ze zorg aan met eigen bedrijven. Zo kan Furtado zélf de zorg leveren waarvan ze als indicatiesteller heeft gezegd dat die vergoed zou moeten worden. Een dubbelrol die in het Nederlandse zorgsysteem, dat uitgaat van vertrouwen in de indicatiestellers, legaal is.

Haar zorgbedrijfjes houden vaak vliegensvlug weer op te bestaan. In 2016 wordt ze vennoot bij Qontinu Zorg in Natura, dat na haar komst snel snel van eigenaar verandert. Daarna wordt ze eigenaar van Diamond Thuiszorg. Maar zodra verzekeraars CZ en VGZ dit bedrijf in 2018 gaan onderzoeken vanwege onregelmatigheden in de declaraties, houdt Diamond er weer mee op – nog geen drie maanden na de start. Daarna is ze toezichthouder bij een zorgstichting waarvan de bestuurder inmiddels wordt verdacht van witwassen.